آسیب‌شناسی پایان نامه‌های زبان و ادبیات فارسی

محمدعلی غلامی نژاد ، احسان قبول:

در دوره حاضر که با نام عصر دانایی نام‌بردار است، پژوهش‌هایی اصیل و علمی شمرده می‌شود که بر پایه ارائه اطلاعات به تجزیه و تحلیل و تولید دانش جدید بپردازد. در این مقاله پس از بررسی بیش از 3450 پایان نامه رشته زبان و ادبیات فارسی، آشکار می‌شود که این اصل مهم در آنها وجود ندارد و عموماً نوعِ این پایان‌نامه‌ها توصیفی است و در آنها به ارائه و طبقه‌بندی اطلاعات بسنده می‌شود. در آسیب شناسی این معضل به مواردی، همچون: عدم وجود کلان‌نگری علمی‌ـ ادبی، تمرکز موضوعها بر ارائه اطلاعات ادبی، نبود طرح پایان نامه علمی و تعریف شده و عدم رعایت این طرح در پژوهش نهایی، نبود روش مشخص علمی‌ـ پژوهشی، انتخاب موضوعهای کلّی، انجام موضوعهای تکراری و... می‌توان اشاره کرد.

واژه‌های کلیدی: پایان‌نامه‌های ادبی، آسیب شناسی، اطلاعات، دانش،

متن کامل [PDF 122 kb]

روشهای تحقیق ادبی

احمد رضی:

روش تحقیق در هر رشته دانشگاهی، چراغ راه پژوهشگر برای رسیدن به حقایق علمی است و در صورتی که درست انتخاب شود، موجب پیشرفت و نوآوری در آن رشته خواهد شد. هدف از این مقاله، شناسایی نوع و ویژگیهای روش تحقیق ویژه مطالعات ادبی است. برای دستیابی به این هدف ابتدا گونه‌های متنوّع تحقیقاتی که در عرصه زبان و ادبیات فارسی وجود دارد، معرفی می‌شوند و آنگاه تأکید می‌شود که برای انتخاب روش مناسب باید پس از شناسایی نوعِ مسأله تحقیق، به تبارشناسی آن پرداخت و آنگاه با توجه به اهداف و جنسِ مسأله، روشی را برگزید. در این نوشتار، ضمن بیان ویژگیهای روش کیفی پژوهش، اغلب رویکردهای تحقیقاتی در عرصه ادبیات از نوع کیفی دانسته شده است. هدف در پژوهش کیفی رسیدن به قوانین ثابت نیست و پژوهشگر قصد ندارد با تعمیم یافته‌های خود به قانونی جهان شمول برسد، بلکه هدف او توصیف و فهم پدیده‌ها و در نهایت، رسیدن به الگوهاست. در این روش تأکید می‌شود که پژوهشگر برای دستیابی به فهم عمیقِ اثر ادبی باید با متن رابطه دوستانه برقرار کند و با خالقِ اثر همدردی کند.

واژه‌های کلیدی: روش تحقیق، پژوهش ادبی، ادبیات فارسی، پژوهش کیفی، میان رشته‌ای.،

متن کامل [PDF 139 kb]

آغاز سخن

به نام خداوند جان آفرین      حکیم سخن در زبان آفرین

سلام ضمن آرزوی عنایت حضرت حق:

پیش از این، با طراحی وبلاگ "دانشجویان زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان" بر آن شدیم تا با مطرح کردن مباحث علمی و چالشهای رشته زبان و ادبیات فارسی که چندی است همزمان با ظهور علوم دیگر که اساس بین رشته ای دارند، توسط خود اهالی این علم به حاشیه برده شده و راه پیشرفت و نوآوری در آن بسته انگاشته شده است، قدمی در راه تعالی ادبیات فارسی که از ریشه دارترین علوم و پایه اصلی بسیاری از علوم انسانی است، برداریم. اما عدم استقبال دوستان عزیز باعث شد به معنای واقعی به حاشیه روی کار نو در ادبیات را درک کرده و مصداق بارز "یک دست صدا ندارد" را درک کنیم.

این مهم به اضافه کُندی پیشرفت علمی، که نه تنها در این روزگار نیز میتواند به خودی خود حرفهای اساسی در جامعه داشته باشد، بلکه در پیوند با علوم دیگری چون روان شناسی، فلسفه، الهیات، علوم سیاسی، تعلیم و تربیت، تاریخ، جامعه شناسی، مدیریت، اقتصاد و... نیز دنیایی بی انتها را فراروی ما میگشاید، ما را بر آن داشت تا به فکر ایجاد فضایی برای تبادل نظر علمی جدی بیفتیم.

قرارمان این است که به در حاشیه رفته ترین مباحث ادبیات فارسی بپردازیم و همگی به یکدیگر جهت رشد و تعالی علمی کمک نماییم.

امید است با عنایت دوستان و استادان گرامی بتوانیم استوارانه در راهی که به سوی رشد علمی گشوده ایم، پیش رویم و یکدیگر را از دیدگاههای سازنده خویش بهره مند نماییم.

*دوستانی و سروران و عالمانی که چه در فضای مجازی و چه به صورت مطالعاتی مایل به همکاری هستند، در بخش نظرات  مربوط به مطالب، تماس با من و شیوه هایی از قبیل ارسال ایمیل به: [e-mail] اطلاع دهند. پیشاپیش تشکر از همکاریتون